काठमाडौं ।
अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प गाजामा हमासले बन्धक बनाएका मानिसहरूलाई मुक्त गराउने विशेष समारोहमा सहभागी हुन सोमबार इजरायल प्रस्थान गरेका छन्। हालैको युद्धविराम सम्झौता औपचारिक रूपमा कार्यान्वयन गर्नका लागि उक्त समारोह आयोजना गरिएको हो।

गाजामा हमासले नियन्त्रणमा राखेका सबै बन्धकहरूलाई मुक्त गर्ने अन्तिम समयसीमा स्थानीय समय अनुसार सोमबार दिउँसो १२ बजे तोकिएको छ।

इजरायल प्रस्थान अघि पत्रकारहरूसँग कुरा गर्दै राष्ट्रपति ट्रम्पले ‘युद्ध समाप्त भएको’ घोषणा गरेका छन्। उनले युद्धविराम कायम रहने र गाजाको पुनर्निर्माणका लागि ‘बोर्ड अफ पिस’ नामक निकाय गठन गरिने बताएका छन्।

ट्रम्पले इजरायली प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतन्याहू र युद्धविराममा मध्यस्थता गरेको कतार सरकार दुबैको प्रशंसा गरे।

इजरायल र हमासबीचको युद्ध सन् २०२३ अक्टोबर ७ मा हमास–नेतृत्वको इजरायलका दक्षिणी भागमा भएको आक्रमणपछि सुरु भएको थियो।
त्यस आक्रमणमा १० नेपालीसहित करिब १,२०० जना मारिएका थिए। कञ्चनपुरका विपिन जोशीसहित २५१ जना बन्धक बनाइएका थिए।

इजरायलका लागि नेपाली राजदूत धनप्रसाद पण्डितका अनुसार विपिनको अवस्था अझै अज्ञात छ।

इजरायलको प्रत्याक्रमणपछि गाजामा ६७ हजारभन्दा बढी प्यालेस्टिनी मारिएको हमास–नियन्त्रित स्वास्थ्य मन्त्रालयले जनाएको छ।
तीमध्ये १८ हजारभन्दा बढी बालबालिका रहेका बताइन्छ।

ट्रम्पको मध्यस्थतामा गत शुक्रबार बिहानदेखि युद्धविराम लागू भएको थियो। यो २० बुँदे शान्ति योजनाको पहिलो चरण अन्तर्गत बन्धक मुक्ति कार्य सुरु भएको हो।

सम्झौताअनुसार, इजरायलले २५० जना प्यालेस्टिनी कैदी र गाजाका १,७०० जना बन्दीहरूलाई मुक्त गर्नेछ।
पहिलो चरणमा इजरायलका करिब २० जना जीवित बन्धकहरू फिर्ता हुने र २८ जना मृतक बन्धकका शवहरू पनि हस्तान्तरण गरिने तयारी भएको बताइएको छ।

इजरायली प्रवक्ताका अनुसार बन्धकहरू इजरायली भूभागमा सुरक्षित पुगेपछि मात्र कैदीहरूलाई मुक्त गरिनेछ। साथै, गाजामा सहायता सामग्रीको परिमाण पनि बढाइने जनाइएको छ।

राष्ट्रपति ट्रम्प सोमबार इजरायल पुग्ने र त्यहाँको संसदलाई सम्बोधन गर्ने कार्यक्रम रहेको छ।
त्यसपछि उनी इजिप्टका राष्ट्रपति अब्देल फत्ताह अल–सिसीसँगै शर्म अल–शेखमा आयोजना हुने शिखर सम्मेलनमा सहभागी हुनेछन्।

इजिप्टको विदेश मन्त्रालयका अनुसार उक्त सम्मेलनमा ‘गाजा युद्ध अन्त्य गर्ने कागजात’मा हस्ताक्षर गरिनेछ।
कार्यक्रममा २० भन्दा बढी देशका नेताहरू सहभागी हुनेछन्, जसमा बेलायतका प्रधानमन्त्री सर कियर स्टार्मर र प्यालेस्टिनी राष्ट्रपति महमुद अब्बास पनि रहनेछन्।

बीबीसीले युद्धविराम टिक्ने विश्वास छ कि छैन भनेर सोध्दा ट्रम्पले शान्ति स्थायी हुने दाबी गरे।
उनका शब्दमा —

“युद्धविराम कायम रहनेछ। म युद्ध समाधान गर्न जान्दछु र शान्ति स्थापना गर्न पनि सक्षम छु।”

इजरायली आक्रमणबाट ध्वस्त गाजा क्षेत्र छिट्टै सामान्य अवस्थामा फर्कने र पुनर्निर्माणका लागि “बोर्ड अफ पिस” गठन गरिने उनले बताए।

ट्रम्पको पहलप्रति इजरायली शहर तेल अविवमा सयौं नागरिकले अमेरिकाप्रति कृतज्ञता व्यक्त गर्दै प्रदर्शन गरेका थिए।
तर विश्लेषकहरूका अनुसार शान्ति योजनाका आगामी चरणहरूमा सहमति जुटाउन कठिन हुन सक्छ।

विशेष गरी —

गाजाको प्रशासन कसले सम्हाल्ने,

इजरायली सेना कहिले फिर्ता लैजाने,

र हमासको निशस्त्रीकरण कसरी गर्ने —
यी विषयमा अझै विवाद रहन सक्ने बताइएको छ।