सामाजिक विषयले समाजको संरचना, व्यवहार, संस्कृति, इतिहास, र विकासलाई अध्ययन गर्छ। यसले मानिसको जीवनशैली, परम्परा, आर्थिक गतिविधि, शासन प्रणाली, र सामाजिक मुद्दाहरूबारे ज्ञान दिन्छ। नेपाली शिक्षा प्रणालीमा सामाजिक विषय एक महत्त्वपूर्ण विषयका रूपमा स्थापित छ।

नेपालजस्तो विविध जातजाति, भाषा, धर्म, र संस्कृति भएको देशमा सामाजिक विषयको अध्ययनले राष्ट्रिय एकता, सामाजिक सद्भाव र विकासका आधारहरू प्रदान गर्छ। यसले विद्यार्थीलाई आफ्नै समाजको वास्तविक स्थिति, समस्याहरू, र सम्भावनाहरू बुझ्न प्रेरित गर्छ।

सामाजिक विषयमा राम्रो अंक ल्याउनका लागि विषयको गहिरो अध्ययन, तथ्यहरूको सही विश्लेषण, र प्रभावकारी लेखन सीप आवश्यक पर्छ। यस विषयले न केवल परीक्षामा अंक दिलाउँछ, तर समग्र जीवनमा जिम्मेवार नागरिक बन्न मार्गदर्शन पनि गर्छ। समाजका विभिन्न आयामहरूलाई बुझ्न र समाधानका उपायहरू खोज्न यसले ठोस आधार दिन्छ।

यसकारण, सामाजिक विषयमा राम्रो अंक ल्याउन विद्यार्थीहरूले नियमित अध्ययन, नोट्स बनाउने बानी, र परीक्षामा उत्तर लेख्ने उचित तरिकाको विकास गर्नुपर्छ। यस विषयको अध्ययनले राष्ट्रिय जागरूकता, समस्या समाधान क्षमता र समृद्ध नेपालको निर्माणमा योगदान पुर्‍याउन विद्यार्थीहरूलाई सक्षम बनाउँछ।

सामाजिक विषयमा नम्बर बढाउने १०० बुँदा यहाँ प्रस्तुत गरिएको छ:

पाठ्यपुस्तक अध्ययन

१. हरेक पाठ ध्यान दिएर पढ्नुहोस्।

२. मुख्य शीर्षकहरूमा विशेष ध्यान दिनुहोस्।

३. प्रत्येक पाठको उपशीर्षक बुझ्न प्रयास गर्नुहोस्।

४. महत्त्वपूर्ण मिति र घटनाहरू सम्झनुहोस्।

५. पाठ्यपुस्तकका अन्तिम अभ्यासहरू हल गर्नुहोस्।

६. कक्षाकोठामा शिक्षकले भनेका कुरालाई नोट गर्नुहोस्।

७. उदाहरणसहित पाठको अभ्यास गर्नुहोस्।

८. पाठको सारांश लेख्ने अभ्यास गर्नुहोस्।

९. पाठमा भएका परिभाषा कण्ठ पार्नुहोस्।

१०. ऐतिहासिक पात्र र घटनाक्रमहरू छुट्टै सूचीमा बनाउनुहोस्।

नोट्स लेखन

११. हरेक पाठबाट महत्त्वपूर्ण बुँदा निकाल्नुहोस्।

१२. लामो पाठलाई संक्षिप्तमा लेख्ने प्रयास गर्नुहोस्।

१३. महत्वपूर्ण मिति र तथ्य छुट्टै नोट गर्नुहोस्।

१४. प्रत्येक विषयको ग्राफ, चार्ट, वा टेबल तयार गर्नुहोस्।

१५. सरल भाषा प्रयोग गरी नोट तयार गर्नुहोस्।

१६. नोट्सलाई रङ्गीन पेनले व्यवस्थित गर्नुहोस्।

१७. सँगै पढ्ने साथीहरूसँग नोट्स आदान-प्रदान गर्नुहोस्।

१८. विषयका परिभाषा छुट्टै पेजमा लेख्नुहोस्।

१९. संशोधनका लागि संक्षिप्त नोट्स तयार राख्नुहोस्।

२०. नोट्स हेरेर प्रश्नोत्तर लेख्ने अभ्यास गर्नुहोस्।

परीक्षा तयारी

२१. पुराना प्रश्नपत्रहरू हल गर्नुहोस्।

२२. परीक्षा प्रारूप (Pattern) बुझ्नुहोस्।

२३. बढी अंक आउने प्रश्नहरूमा ध्यान केन्द्रित गर्नुहोस्।

२४. समय व्यवस्थापन सिक्नुहोस्।

२५. प्रत्येक प्रश्नमा समय छुट्याएर अभ्यास गर्नुहोस्।

२६. परीक्षामा आफ्नो लेखाइलाई राम्रो बनाउन अभ्यास गर्नुहोस्।

२७. सटिक उत्तर लेख्ने सीप विकास गर्नुहोस्।

२८. हल गरेको प्रश्नको समीक्षा गर्नुहोस्।

२९. लेखाइ सफा र स्पष्ट बनाउनुहोस्।

३०. उत्तरलाई बुलेट पोइन्टमा लेख्ने प्रयास गर्नुहोस्।

मुख्य बिषयको तयारी

३१. संविधान र यसको महत्त्व पढ्नुहोस्।

३२. नेपालको प्रमुख ऐतिहासिक घटनाहरू सम्झनुहोस्।

३३. मानव अधिकारका प्रकारहरू बुझ्नुहोस्।

३४. सामाजिक न्याय र समानताको परिभाषा जान्नुहोस्।

३५. दिगो विकास लक्ष्य (SDG) को सूची र उद्देश्य कण्ठ गर्नुहोस्।

३६. नेपालको शासन प्रणाली अध्ययन गर्नुहोस्।

३७. भूगोल र जनसंख्या सम्बन्धी तथ्यहरू बुझ्नुहोस्।

३८. समाजमा रहेका समस्या र समाधानबारे सोच्नुहोस्।

३९. आर्थिक र सांस्कृतिक गतिविधिको महत्त्व लेख्न सक्नुपर्छ।

४०. राष्ट्रिय एकता र विविधताका उदाहरणहरू सम्झनुहोस्।

लेखन सुधार

४१. प्रत्येक उत्तरको लागि संरचना बनाउनुहोस्।

४२. उत्तरमा परिचय, मुख्य भाग, र निष्कर्ष राख्नुहोस्।

४३. लामो उत्तरलाई खण्डमा विभाजन गर्नुहोस्।

४४. भाषा सरल र बुझ्न सजिलो बनाउनुहोस्।

४५. बुलेट पोइन्टमा लेख्न अभ्यास गर्नुहोस्।

४६. गलत हिज्जे (Spelling) जोगाउन अभ्यास गर्नुहोस्।

४७. उत्तरमा महत्त्वपूर्ण तथ्यहरूलाई रेखांकित गर्नुहोस्।

४८. लेखाइ सफा र व्यवस्थित राख्नुहोस्।

४९. प्रत्येक उत्तरमा सान्दर्भिक उदाहरण दिनुहोस्।

५०. उत्तरलाई ग्राफ, चार्ट, वा नक्सासँग जोड्नुहोस्।

समय व्यवस्थापन

५१. दैनिक पढाइको समय छुट्याउनुहोस्।

५२. हरेक दिनको लागि निश्चित लक्ष्य बनाउनुहोस्।

५३. प्रत्येक विषयलाई समय दिनुहोस्।

५४. कमजोर विषयमा बढी समय दिनुहोस्।

५५. दिनको ३० मिनेट परीक्षा लेखन अभ्यास गर्नुहोस्।

५६. पढेको विषय दोहोर्याएर हेर्नुहोस्।

५७. समय-समयमा विश्राम लिनुहोस्।

५८. बिहान सबेरै पढ्न प्रयास गर्नुहोस्।

५९. समूह अध्ययन (Group Study) गर्नुहोस्।

६०. हप्ताको अन्त्यमा पढाइको समीक्षा गर्नुहोस्।

अभ्यास र परीक्षण

६१. हप्तामा एक पटक Mock Test हल गर्नुहोस्।

६२. पुराना प्रश्नपत्रहरू टाइमर राखेर हल गर्नुहोस्।

६३. प्रश्नोत्तर लेख्ने अभ्यास नियमित गर्नुहोस्।

६४. साथीहरूसँग प्रश्न सोध्ने प्रतिस्पर्धा गर्नुहोस्।

६५. विद्यालयमा भएको परीक्षा गम्भीरताका साथ दिनुहोस्।

६६. उत्तरमा सुधार ल्याउन शिक्षकको सुझाव लिनुहोस्।

६७. प्रश्नको माग अनुसार उत्तर लेख्ने अभ्यास गर्नुहोस्।

६८. सैद्धान्तिक उत्तरमा व्यावहारिक उदाहरण लेख्नुहोस्।

६९. छोटो प्रश्नको उत्तरमा सटिक र स्पष्ट लेख्नुहोस्।

७०. कठिन प्रश्नहरूलाई चिन्ह लगाएर पुन: अभ्यास गर्नुहोस्।

सामाजिक ज्ञानको विकास

७१. सामाजिक समाचार पढ्ने बानी बसाल्नुहोस्।

७२. नेपालको संविधानबारे जानकारी लिनुहोस्।

७३. ऐतिहासिक घटनाक्रमहरू पुस्तकबाट अध्ययन गर्नुहोस्।

७४. दैनिक घटनाहरूको तथ्य सङ्कलन गर्नुहोस्।

७५. राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय घटनाक्रमलाई सामाजिक विषयसँग जोड्नुहोस्।

७६. नेपालका महत्त्वपूर्ण व्यक्तित्वहरूको योगदान बुझ्नुहोस्।

७७. समाज सुधारकहरूको जीवनी पढ्नुहोस्।

७८. नेपालको भुगोल र आर्थिक विकासबारे जानकारी राख्नुहोस्।

७९. सामाजिक मुद्दामा निबन्ध लेख्ने अभ्यास गर्नुहोस्।

८०. समाजमा देखिएका समस्या र समाधानबारे सोच्नुहोस्।

दोहोर्याएर अध्ययन

८१. हरेक महत्त्वपूर्ण कुरा दोहोर्याएर पढ्नुहोस्।

८२. पढेको विषय साथीलाई सिकाउने प्रयास गर्नुहोस्।

८३. रट्नुभन्दा बुझेर अध्ययन गर्नुहोस्।

८४. ग्राफिक सामग्री (जस्तै चार्ट र म्याप) बाट अध्ययन गर्नुहोस्।

८५. पाठको सारांश दिनको अन्त्यमा दोहोर्याएर हेर्नुहोस्।

८६. कण्ठ पार्न कठिन परिभाषाहरू बारम्बार दोहोर्याउनुहोस्।

८७. महत्वपूर्ण बुँदाहरूलाई फ्ल्यासकार्डमा लेख्नुहोस्।

८८. समूहमा छलफल गरेर पाठ बुझ्नुहोस्।

८९. विद्यालयका अतिरिक्त स्रोतहरू (Library Books) को प्रयोग गर्नुहोस्।

९०. तथ्यलाई सम्झन Mnemonic प्रयोग गर्नुहोस्।

सकारात्मक मानसिकता र आत्मविश्वास

९१. पढाइमा निरन्तरता राख्नुहोस्।

९२. आत्मविश्वासका साथ परीक्षामा उपस्थित हुनुहोस्।

९३. तनाव नगरी योजनाबद्ध रूपमा अध्ययन गर्नुहोस्।

९४. पर्याप्त निद्रा लिनुहोस्।

९५. स्वस्थ खाना खानुहोस्।

९६. पढ्ने समयमा ध्यान केन्द्रित गर्नुहोस्।

९७. आफ्नो कमजोरी सुधार्न गम्भीर हुनुहोस्।

९८. ठूलो लक्ष्य बनाएर होइन, साना लक्ष्य बनाएर अघि बढ्नुहोस्।

९९. पढाइको समयमा मोबाइल र अन्य व्यवधान टाढा राख्नुहोस्।

१०९. "म सक्छु" भन्ने सोच राख्दै मेहनत गर्न निरन्तर लागिरहनुहोस्।

यी १०० बुँदा प्रयोग गरेर सामाजिक विषयमा राम्रो अंक हासिल गर्न सकिन्छ। योजनाबद्ध रूपमा पढ्नुहोस् र आत्मविश्वासका साथ परीक्षामा सहभागी हुनुहोस्।

तस्बिर: ईन्टरनेट